حمله خواب يا ناركولپسي يكي از نادرترين و شايد در نگاه اول جالب‌ترين بيماري‌هاست. اين بيماران در جريان عادي زندگي و يا همين‌طور كه با شما صحبت مي‌كنند يا به كارهايشان مي‌رسند، ناگهان خوابشان مي‌برد. تعداد كساني كه درگير حمله خواب يا ناركولپسي هستند چندان زياد نيست ولي اين بيماري تأثيرات بسياري روي زندگي بيمار مي‌گذارد.

بسياري از كساني كه چيزي راجع به حمله خواب نمي‌دانند اين رفتار را بي‌احترامي به خود تلقي مي‌كنند. گاهي اوقات حتي ممكن است وضع از اين بدتر باشد و حمله خواب در يك جلسه رسمي يا هر موقعيت حساس ديگري روي دهد. براي جلوگيري از اتفاقات ناگواري كه مي‌تواند به دنبال حمله خواب اتفاق بيافتد، اگر نشانه‌هاي آن را در خود يا هريك از اطرافيان مي‌بينيد براي درمان از روانشناس متخصص كمك بگيريد.

منبع: حمله خواب | علت ، علائم و درمان ناركولپسي

حمله خواب چيست؟

 حمله خواب در ساعات بيداري به نام ناركولپسي يا حمله خواب شناخته مي‌شود. اين حمله در دسته اختلالات قرار دارد و به منظور ميل ناگهاني و مقاومت ناپذير به خواب است. افراد مبتلا به حمله خواب در پي هيجان هاي شديد دچار گرفتگي ماهيچه هاي بدن مي‌شوند. حتي عده اي از اين افراد به فلج خواب نيز مبتلا هستند. شيوع اين بيماري قبل از پنج سالگي و بعد از 40 سالگي نيز مشاهده شده است. اين افراد علائمي مانند فلج خواب، توهم پيشاخواب، توهم پيشابيداري و خواب آلودگي بيش از اندازه در طول روز دارد. در اين مقاله سعي كرده ايم راجع به علائم، دلايل و درمان حمله خواب توضيح داده ايم.

انواع حمله خواب

حمله خواب به دو نوع وجود دارد. بر اساس طبقه بندي بين المللي اختلالات خواب، اين نوع حمله به دو نوع تقسيم مي‌شود. كه در ادامه راجع به آن توضيح داده ايم.

🔻 حمله خواب نوع 1

حمله خواب نوع اول شايع ترين ناركولپسي است. كه با بي اختياري عضلات همراه مي‌باشد. نوع يك با خواب آلودگي و هذيان نيز همراه است. در اين حالت فرد فاقد نوعي انتقال دهنده عصبي به نام هيپوكرتين است.

🔻 حمله خواب نوع 2

حمله خواب نوع دو با خواب آلودگي شديد در طول روز همراه است. اما در اين شرايط فرد احساس ضعف ندارد. زماني اين حمله رخ مي‌دهد كه در اثر فعاليت توده يا ضربه فيزيكي شديد، هيپوتالاموس دچار آسيب شده است.

علائم و نشانه هاي حمله عصبي خواب يا ناركولپسي

حمله خواب يا ناركولپسي يكي از انواع اختلالات خواب است. حملات خواب باعث مي‌شوند بيمار در طول روز و در هر موقعيتي ناگهان كنترلش را از دست بدهد و براي مدتي به خواب برود. جالب است بدانيد كه بيمار هيچ كنترلي روي اين حملات ندارد. هر زماني كه حملات شروع مي‌شوند، ناچار به خوابيدن هست. اگرچه ناركولپسي اختلال چندان شايعي نيست اما پيامدهاي منفي آن توجه به اين بيماري را بسيار پراهميت مي‌كند. ازجمله نشانه‌هاي حمله خواب مي‌توان به اين موارد اشاره كرد:

🟣 بي‌نظمي در خواب

اولين نشانه براي حمله خواب اين است كه بيمار در طول روز احساس خستگي مي‌كند. گاهي اوقات هم شب‌ها احساس خستگي و خواب‌آلودگي وجود ندارد. درواقع به دليل خواب‌هاي كوتاه‌مدت در طول روز بدن شب‌ها خسته نيست. اما بي‌خوابي يا احساس خواب‌آلودگي اختلال شايعي است كه به هزاران دليل ديگر هم اتفاق مي‌افتد. درنتيجه اگر با اين مشكل مواجه شده‌ايد پيش از قضاوت راجع به بيماري خود با مشاور صحبت كنيد.

🔴 ضعف عضلات يا كاتاپلكسي

كاتاپلكسي حالتي از حمله خواب است كه ماهيچه‌ها قوام و توانايي خود را از دست مي‌دهند. درواقع ماهيچه‌ها و عضلات بدن شل مي‌شوند. اين حالت از مقدماتي است كه براي ورود به خواب لازم است. كاتاپلكسي معمولاً به دنبال يك حالت هيجاني متوسط تا شديد مثل عصبانيت، ناراحتي يا خوشحالي بروز پيدا مي‌كند.

🟠 توهم‌هاي بينايي و شنوايي

بيماران درگير با حمله خواب معمولاً در زمان خواب‌آلودگي يا حتي بيداري ممكن است دچار توهم شوند. در بيشتر اوقات اين توهم‌ها به‌صورت بينايي يا شنوايي هستند، اما ممكن است در حالت‌هاي ديگري مثل لامسه نيز اتفاق بيافتند.

🟢 فلج خواب

فلج خواب حالتي از حمله خواب است كه به آن بختك هم مي‌گويند. در اين حالت كمي قبل از به خواب رفتن يا بعد از بيدار شدن بيمار احساس مي‌كند كه بدنش به‌طور كامل فلج شده و نمي‌تواند هيچ قسمتي از بدن خود را تكان دهد يا حتي صحبت كند. فلج خواب اختلالي است كه مي‌تواند بدون حملات خواب هم اتفاق بيافتد؛ به همين خاطر اگر تنها دچار همين نشانه هستيد بهتر است راجع به آن با يك متخصص صحبت كنيد.

عوارض و پيامدهاي حمله خواب يا ناركولپسي

اينكه يك نفر در طول روز و زماني كه دارد كارهاي روزمره را انجام مي‌دهد ناگهان خوابش ببرد مي‌تواند موضوع بسيار نگران‌كننده‌اي باشد. اين اتفاق ممكن است در هر زماني و در حين انجام هر كاري براي شما پيش بيايد. به همين خاطر احتمالاً زندگي عاديتان با مشكلات بسياري مواجه مي‌شود.

حمله خواب باعث مي‌شود بيمار در طول روز دائما نگران اين باشد كه نكند خوابش ببرد و اتفاق بدي بيفتد. به همين خاطر به‌تدريج ترس و اضطراب و همين‌طور محدود كردن كارهاي روزانه رخ مي‌دهد. براي مثال بيمار از ترس حمله خواب ديگر رانندگي نمي‌كند.

در جلسه‌هاي مهم شركت نمي‌كند؛ سعي مي‌كند هميشه كسي را همراه خود داشته باشد كه اگر خوابش برد از او مراقبت كنند. اين شرايط به‌تدريج سلامت روان وي را هم تحت تأثير خود قرار مي‌دهد. به همين خاطر است كه احتمال بروز بيماري‌هايي مثل اضطراب و نشانه هاي افسردگي در اين افراد بيش از ديگران است.

علت و دلايل حمله خواب (ناركولپسي ) چيست؟

دلايل بروز ناركولپسي هنوز به‌درستي مشخص نشده است. تحقيقات نشان مي‌دهد مغز بيماران مبتلا به حمله خواب دچار كمبود سلول‌هايي است كه اوركسين يا هيپوكرتين را ترشح مي‌كنند. هيپوكرتين ماده شيميايي است كه به شما در حفظ حالت هشياري و بيداري كمك مي‌كند. به همين خاطر طبيعي است كه با كم شدن آن توانايي بيمار براي حفظ بيداري هم دچار مشكل مي‌شود.

تشخيص اختلال حمله خواب يا ناركولپسي

بعضي از نشانه‌هاي حمله خواب مثل بي‌خوابي‌هاي شبانه، توهم‌ها و يا فلج خواب در اختلالات ديگري هم ديده مي‌شود. به همين خاطر براي تشخيص قطعي اختلال خواب بايد حتماً از يك متخصص كمك بگيريد. متخصصين با كمك گرفتن از روش‌هاي زير راجع به بيماري شما نظر مي‌دهند.

📌 آزمون چندگانه خواب نهفته

اين آزمون مدت‌زماني كه براي به خواب رفتن در طول روز نياز داريد را اندازه‌گيري مي‌كند. همان‌طور كه گفته شد بيماران مبتلا به حمله خواب به‌صورت ناگهاني و بدون كنترل ارادي به خواب مي‌روند.

📌 آزمون چندگانه خواب يا پلي‌سومنوگرافي

اين آزمون با استفاده از ابزارهاي خاصي در طول خواب شبانه شما براي حمله خواب انجام مي‌شود. دستگاه‌هايي به بدن وصل شده و ضربان قلب، فعاليت مغز، حركت چشم‌ها و همين‌طور حالت عضلات را بررسي مي‌كنند.

درمان حمله خواب يا ناركولپسي

متأسفانه حمله خواب هرگز به‌خودي‌خود بهتر نمي‌شود. با توجه به پيامدهاي منفي بسياري كه اين بيماري مي‌تواند همراه خود داشته باشد بهتر است براي درمان آن از يك متخصص كمك بگيريد. تا امروز روش درماني مشخصي كه بتواند به‌طور كامل اين بيماري را درمان كند پيدا نشده است. درمان‌هاي حمله خواب معمولاً بيشتر به اين موضوع توجه مي‌كنند كه به شكلي شدت و تعداد حمله‌ها را كاهش دهند. تحقيقات نشان‌دهنده اين است كه تا حد زيادي در اين مسير موفق بوده‌اند. بعضي از اين روش‌ها به شرح زير است. 

⭕ دارو درماني

همان‌طور كه گفتيم داروي مشخصي براي درمان حملات خواب وجود ندارد؛ اما متخصصان از بعضي داروها به‌خصوص محرك‌ها براي درمان اين بيماري استفاده مي‌كنند. محرك‌ها را مي‌توان اولين و اصلي‌ترين اقدام درماني براي مبارزه با حمله خواب دانست. داروي مودافينيل يا پروويجيل يكي از معروف‌ترين اين داروها است. محرك‌ها با افزايش سطح انرژي بيمار در طول روز از احساساتي مثل خواب‌آلودگي جلوگيري خواهند كرد.

ضدافسردگي‌هايي مانند فلووكسامين يا فلوكستين مي‌توانند تا حد زيادي تأثيرات حمله خواب روي عضلات بدن مثل كاتاپلكسي يا فلج خواب را كنترل كنند.

⭕ مشاوره براي تغيير سبك زندگي

بيماران مبتلا به حمله خواب بايد با اين واقعيت روبه‌رو شوند كه درگير يك بيماري مزمن شده‌اند. پذيرش اين واقعيت و تلاش براي تغيير سبك زندگي به آن‌ها كمك مي‌كند. يكي از اقدامات اصلي مشاورين كمك به مراجع براي تطبيق و ايجاد تغييرات لازم در سبك زندگي و مقابله با افكار منفي و غم ناشي از بيماري است. ازجمله تغييراتي كه مي‌تواند در زندگي اين بيماران مفيد باشد عبارتند از

🔹 ساعت خواب‌وبيداري منظمي داشته باشيد.

🔹 بيشتر از مواد غذايي تازه و سالم استفاده كنيد و مصرف كافئين را به حداقل برسانيد.

🔹سعي كنيد در هر جمعي كه هستيد حداقل يك نفر را در جريان شرايط خود قرار دهيد.

🔹 از رفتارهايي مثل رانندگي يا كار كردن با وسايل برنده در زمان‌هايي كه تنها هستيد خودداري كنيد.

🔹 ورزش كردن را در برنامه روزانه خود قرار دهيد.

🔹سعي كنيد كارهايتان را به دسته‌هاي كوچك‌تر تقسيم كنيد.

🔹 تمرينات ذهن آگاهي و مديتيشن را جدي بگيريد.

🔹 مهارت‌هايي براي كنترل هيجانات و مديريت احساساتتان آموزش ببينيد.

⭕ روان‌ درماني

اختلال حمله خواب براي بيمار و همين‌طور اطرافيان او بسيار سخت خواهد بود. به همين خاطر است كه احتمال بروز بيماري‌هاي روحي در اين افراد بيش از ديگران است. يكي از بخش‌هاي مهم درمان اين است كه به بيمار و خانواده او كمك شود تا با اين شرايط كنار بيايند و از خطر بيماري‌هايي مثل اضطراب و افسردگي دور باشند.

كلام آخر

همانطور كه گفته شد، حمله خواب به نوعي اختلال عصبي در دسته اختلالات خواب است. اين اختلال به دو نوع 1 و 2 طبقه بندي مي‌شود و براي هر كدام درمان مخصوص بر اساس تشخيص روانشناس و متخصص انتخاب مي‌شود. براي رهايي از اين اختلال حتما از روانشناس كمك بگيريد. مركز مشاوره ذهن نو به صورت حضوري و تلفني به مراجعان خدمات ارائه مي‎دهد. براي كسب اطلاعات بيشتر با شماره درج‌شده تماس حاصل فرماييد.

براي دريافت مشاوره در زمينه حمله خواب مربوط به آن مي توانيد در هر زمان از روز براي مشاوره تلفني با برترين متخصصان در مركز مشاوره روانشناسي ذهن نو از طريق شماره 02191002360 تماس بگيريد.

سوالات متداول